Over rouw
Rouw is een gezonde en natuurlijke reactie op een betekenisvol verlies. Toch wordt dit lang niet altijd zo gezien of ervaren. Er zijn verschillende misvattingen rondom rouw. Wellicht herken je de volgende opmerkingen:
“Je moet het verlies een plekje geven.”
Dit is misschien wel een van de meest goed bedoelde, maar ook de minst helpende opmerkingen die gemaakt wordt rondom rouw. Want wat betekent ‘een plekje geven’? Wanneer heb je dat dan gedaan? En als je dat gedaan hebt, doet dat nog wel recht aan datgene of diegene die je verloren hebt. Rouw kent echter geen einde en hoeft dan ook geen plekje te krijgen of verwerkt te worden.
“Je gaat als rouwende verschillende fases door.”
Ontkenning – woede & machteloosheid – jezelf kwijt zijn – verdriet & angst – aanvaarding. Op het moment dat je deze fases doorgaat, zou je ‘goed’ rouwen. Dit is echter een verouderde visie op rouw. Er bestaat geen ‘goed’ of ‘fout’ rouwen; ieder rouwproces is uniek. Daarin kan het zijn dat je bepaalde bovengenoemde fases in jouw proces herkent, maar het kan net zo goed dat dit voor jou anders is.
“Je moet je gevoelens niet wegstoppen” of “Ik moet continu met het verlies bezig zijn”
Dit kan door de omgeving gezegd worden, maar wordt ook vaak door iemand die rouwt tegen zichzelf gezegd. Je schrikt wanneer je moet lachen of het je opvalt dat je (voor even) niet met je verlies bezig bent. Wanneer je dit opmerkt, kunnen daar ook schuldgevoelens bij komen kijken. Rouw heeft echter ook ontspanning & afleiding nodig, juist om vervolgens de rouw(gevoelens) weer te kunnen doorleven.
“Rouw komt naar voren in emoties.”
Rouwreacties kunnen naar voren komen in emoties, maar ook op veel andere manieren zoals lichamelijk of in gedrag. Denk aan continu (voor jou) onverklaarbaar moe zijn, klachten hebben als hoofd- of buikpijn of chagrijnig zijn. De reacties kunnen ook naar voren komen als een verlies lang(er) geleden is en je dit zelf niet ‘verwacht’.
“Rouw gaat altijd over de dood.”
Als vanzelfsprekend wordt rouw aan een verlies door overlijden gekoppeld. Rouw is echter een reactie op een betekenisvol verlies, in welke vorm dan ook. Dit kan dus gaan over verlies door overlijden, maar ook het verlies van gezondheid, verlies van een baan, verbroken relaties of vriendschappen et cetera. Ook kan het voorkomen dat je iedere dag opnieuw geconfronteerd wordt met verlies. Denk aan ziekte, het leven met een (lichamelijke of verstandelijke) beperking of een onvervulde (kinder)wens of droom.
Als rouw geen einde kent, ik het geen ‘plekje’ hoef te geven, er geen ‘goed’ of ‘fout’ rouwen bestaat en ieder rouwproces uniek is, hoe kan verlies- en rouwtherapie mij dan helpen?
“Elk mens is als sommige anderen: en elk mens is als niemand anders”
Worden (2009)